De Psychosociale hulphond wordt opgeleid voor mensen met een post traumatisch stresssyndroom.
Een hulphond voor PTSS ook wel buddyhond of psychosociale hulphond genoemd, is niet alleen een grote vriend en onvoorwaardelijke steun op vier poten, maar helpt door middel van aangeleerde handelingen het leven van de geleider dragelijker te maken. De PTSS hulphond is, in voor de geleider stressvolle situaties, altijd stabiel en behulpzaam. In veel van deze situaties is het voor de geleider met PTSS onmogelijk daar zelfstandig uit te komen. Wij leren de geleider te vertrouwen op de neus van zijn of haar psychosociale hulphond.
Een PTSS hulphond ondersteunt niet alleen in stressvolle situaties, maar probeert deze ook zoveel mogelijk te voorkomen, door tijdig een melding van opbouwende spanning te geven.
Situaties die voor de meeste mensen relatief onschuldig lijken, bijvoorbeeld het aanspreken op straat, of het aangeven van een verloren papiertje, kunnen voor iemand met PTSS het begin van een ondraaglijk moment zijn. Een van de taken van onze assistentiehonden is dan ook om voorwerpen uit zichzelf op te rapen en aan de geleider aan te geven.
De PTSS hulphond detecteert en signaleert de toename van spanning bij de geleider met een Posttraumatische Stressstoornis of angststoornis. Onze honden leren verandering in lichaamsgeur te ruiken, de schommelingen van stresshormonen in het lichaam heeft een specifieke geur. Een toename van deze stresshormonen kunnen leiden tot een angstaanval of paniekaanval bij de geleider.
Naast het detecteren van oplopende spanning, leren wij de hond dat hij dit aangeeft bij zijn geleider met een duidelijk aangeleerde handeling. De psychosociale hulphond waarschuwt zijn geleider met zijn neus of poot. Onze honden mogen niet blaffen en/of piepen, dit is meestal een stress reactie vanuit de hond zelf en kan de geleider triggeren (onverwachts hard geluid) tot meer spanning of zelfs dissociatie.
Hoe geeft een PTSS hulphond een melding?
Bij PTSS zorgen de onrustige herinneringen voor grote angst. Er is nog niet zoveel onderzoek gedaan naar wat er dan in de hersenen gebeurt. Wel weten we dat verschillende stoffen, de zogenaamde boodschapperstoffen in de hersenen een rol spelen bij het overbrengen van informatie. Bij PTSS is de balans en de beschikbaarheid van deze boodschapperstoffen verstoord geraakt. Hierdoor zijn sommige delen van de hersenen TE actief, andere juist TE weinig actief.
Ook lijkt een biologische kwetsbaarheid van het individu een rol te spelen bij het ontstaan van PTSS. We weten uit onderzoek dat de regulering van het stresshormoon cortisol bij mensen met PTSS uit balans is. Het stress-systeem is als het ware verkeerd afgesteld. Dat kan bijvoorbeeld komen door nare ervaringen op jonge leeftijd. Een andere mogelijkheid is dat de genen een minder stabiel stress-systeem veroorzaken.
Honden zijn gevoelige dieren en hebben een groot reukvermogen. Het is wetenschappelijk bewezen dat honden steroïden kunnen ruiken, sommige zijn zelfs door mensen te ruiken (bijvoorbeeld androsteron in zweet). Cortisol is eveneens een steroïd en waarneembaar (testbaar).
Jaren lang wordt er al gesuggereerd dat honden angst kunnen ruiken bij mensen, bijvoorbeeld bij mensen die bang zijn voor honden.
In 2018 is er pas onderzoek gedaan of honden reageren op angstzweet van mensen. Uit dit onderzoek is geconcludeerd dat honden van nature aversief (negatief) reageren op angstzweet van mensen. Zo werden de honden tijdens dit onderzoek wantrouwig, alert en raken onzeker. Angstgeur van een mens heeft dus instinctief een negatief effect op honden.
Hoe kan een PTSS hulphond dan helpen en niet zelf in paniek raken?
Kibō Medical Detection Dogs is gespecialiseerd biomedische geur detectie. Wij trainen de honden op afwijkend lichaamsgeur en geven de honden een positieve associatie met deze geuren van spanning en angst. Zodra de geleider hoge spanning of angst ervaart, ziet de hond dit dus als een spelletje en wordt blij van deze geur.
Door tijdig een melding te geven kan een PTSS hulphond een paniekaanval reduceren en daardoor zijn baas meer zelfvertrouwen en eigenwaarde geven. De hond geeft een toename van spanning aan door middel van een aangeleerde handeling. Zo kan de eigenaar nog een signaleringsplan toepassen en controle houden over de situatie. Als de situatie dreigt te escaleren zal de hond wederom meerdere meldingen geven, waardoor de eigenaar weet dat hij/zij niet langer in dezelfde situatie/gedachten kan blijven om een paniekaanval te voorkomen. De PTSS hulphond zorgt op deze manier voor de eerste afleiding.
Voor de hond is alles spel, de geuren van angst en spanning bij de geleider is een commando voor de hond om zijn buit (speel of snack) te krijgen. Hierdoor trekt de geleider de hond niet mee in zijn/haar emotie en spiegelt de hond dus geen stress signalen.
Moet de eigenaar een paniekaanval opwekken om de hond te kunnen trainen?
Het antwoord is "nee", wij willen niet dat de belastbaarheid van de persoon tijdens de opleiding afneemt. De afwijkende lichaamsgeuren bij alle soorten assistentiehonden worden opgevangen in het dagelijks leven. Onze assistentiehonden worden hoofdzakelijk op deze geur samples getraind.
Iemand met PTSS ervaart niet alleen vervelende situaties op straat waarbij de PTSS hulphond kan helpen, ook thuiskomen kan een vervelend moment zijn. Is het huis wel veilig? Zijn alle ramen en deuren wel goed afgesloten? Het antwoord is eigenlijk altijd ja, maar voor iemand met PTSS kan een simpele gedachte snel uitgroeien tot een moment vol stress. De PTSS hulphond doet zijn werk altijd met hetzelfde enthousiasme, hij zorgt ervoor dat zijn geleider weet dat het huis veilig is en rustig over de drempel kan stappen.
Iedereen heeft wel eens een nachtmerrie, maar bij mensen met PTSS gaat het om een waar gebeurd verhaal waarbij het trauma opnieuw beleefd wordt. Mensen met PTSS hebben hier geen controle over, waardoor de nachtmerrie tijdens het ontwaken kan overgaan in een paniekaanval. Een PTSS hulphond wordt wakker bij de eerste tekenen van een nachtmerrie. Vooraf aangeleerde handelingen zorgen er vervolgens voor dat de hond zijn geleider wakker maakt en gerust stelt waardoor de situatie onder controle blijft en een paniekaanval in de meeste situaties niet komt opzetten.
Durf weer te slapen met behulp van een PTSS hulphond!
Sociale contacten kunnen een obstakel zijn. Iedereen met PTSS heeft om verschillende redenen andere gevoelens bij sociale contacten. Ook concentratieverlies kan een grote belemmering zijn in het dagelijks leven van iemand met PTSS. Tijdens de opleiding leren zowel de geleider als hond door middel van coaching, om te gaan met dergelijke situaties.
Het voeren van een hevige discussie is voor veel mensen al stressvol, maar de meesten kunnen zich terugtrekken of het gesprek een andere wending geven, waardoor de situatie doorgaans beheersbaar blijft. Voor mensen met PTSS kan zo’n gesprek eindigen in een te stressvolle situatie waarbij de persoon zijn of haar emoties niet de baas kan blijven. Wij leren de hond de persoon uit een vervelende situatie te halen, door aan een hulpmiddel te trekken wat de geleider bij zich draagt. De hond leert dit tevens in andere situaties wat voor de geleider als zeer spannend ervaren wordt en zelf niet meer deze keuze kan maken om weg te gaan.
Tijdens de opleiding houden we continue het stressniveau van de hond nauwlettend in de gaten. Honden spiegelen zich namelijk al snel aan mensen en dit kan schadelijk zijn voor het welzijn van de hond. Wij leren onze assistentiehonden zelfstandige keuzes te maken ook het ras van de hond is hierin bepalend.
Een Psychosociale hulphond is maatwerk.
